ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Η συστημική αναπαράσταση είναι μία μέθοδος με την οποία μπορούμε να επεξεργαστούμε ζητήματα που αφορούν κάθε ανθρώπινο σύστημα είτε πρόκειται για οικογένεια, ομάδα, επιχείρηση, οργανισμό. Μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανθρώπινες σχέσεις και τη δυναμική τους καθώς και να επιλύσουμε περίπλοκα προβλήματα.

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Οι βάσεις για τη δημιουργία της μεθόδου τέθηκαν τη δεκαετία του ’60 στις ΗΠΑ από την Virginia Satir, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέα με σημαντικό έργο στην οικογενειακή θεραπεία. Η Satir προκειμένου να μπορέσει να απεικονίσει τις σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των μελών μίας οικογένειας δημιούργησε τη μέθοδο του  «Οικογενειακού Γλυπτού» (Family Sculpture). Στην συνέχεια, η Thea Schönfelder, μια Γερμανίδα ψυχίατρος, εμπνευσμένη από το έργο της Satir, ανέπτυξε μια ειδική μορφή του «Οικογενειακού Γλυπτού». H μέθοδος αυτή αναπτύχθηκε περαιτέρω στη Γερμανία από τον Matthias Varga von Kibéd και την Insa Sparrer (Systemic Structural Constellation).

Ο Bert Hellinger, Γερμανός ψυχοθεραπευτής, αφού έμαθε για τις οικογενειακές αναπαραστάσεις από την Thea Schönfelde, άρχισε να τις πραγματοποιεί μπροστά σε μεγάλο κοινό κάνοντας τις γνωστές σε χιλιάδες ανθρώπους.  Ίσως για το λόγο αυτό θεωρείται από πολλούς ο πατέρας της μεθόδου. Επίσης, ο Hellinger πρόσθεσε στην αναπαράσταση το τελετουργικό κομμάτι.

Τα τελευταία  χρόνια, οι συστημικές αναπαραστάσεις, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς. Άλλοι ερευνητές όπως o Jan Jacob Stam, ο Matthias Varga von Kibéd, και ο Oscar Rodriguez συμβάλλουν στην συνεχή εξέλιξη της μεθόδου και την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτή.

Μορφογενετικά πεδία

Με βάση ποια λειτουργία όσοι μπαίνουν ως εκπρόσωποι σε μια αναπαράσταση μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες για το σύστημα το οποίο εκπροσωπούν;

Η λειτουργία των συστημικών αναπαραστάσεων μπορεί να εξηγηθεί επιστημονικά με βάση τη θεωρία του Μορφογενετικού πεδίου.

Σύμφωνα με την θεωρία των μορφογενετικών πεδίων, την οποία έχουν υποστηρίξει από το 1920 πολλοί αναπτυξιακοί βιολόγοι μεταξύ των οποίων και ο Άγγλος βιολόγος Ruppert Sheldrake, τα γονίδια και το γενετικό υλικό δεν αρκούν από μόνα τους για να εξηγήσουν την  ανάπτυξη των οργανισμών. Τι  είναι λοιπόν αυτό που κάνει τα κύτταρα να οργανώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να διαμορφώσουν για παράδειγμα ένα πεύκο ή μία πορτοκαλιά;  Αυτή η οργάνωση εξαρτάται από τα  αναπτυξιακά ή μορφογενετικά πεδία που μέσω του μορφικού συντονισμού (ένα είδος κυματοειδούς συντονισμού) επιβάλλουν συγκεκριμένα μοτίβα σε κατά τα άλλα τυχαία ή απροσδιόριστα μοτίβα δραστηριότητας. Τα μοτίβα αυτά, μέσω του συντονισμού, κληρονομούνται και εξελίσσονται από γενιά σε γενιά.

Μέσω των μορφικών πεδίων και του μορφικού συντονισμού κάθε μονάδα αντλεί και συνεισφέρει στη συλλογική μνήμη του είδους. Ως εκ τούτου, νέα πρότυπα συμπεριφοράς μπορούν να εξαπλωθούν πολύ γρήγορα.  Για παράδειγμα, εάν τα ποντίκια μιας συγκεκριμένης ράτσας που βρίσκονται στην Ελλάδα εκπαιδευτούν σε ένα νέο τρόπο αντίδρασης σε ένα ερέθισμα, τότε όλοι οι ποντικοί που ανήκουν σε αυτή τη ράτσα θα αρχίσουν να αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο είτε βρίσκονται στην Αμερική είτε στην Ασία.

Με ανάλογο τρόπο και οι άνθρωποι εντός μιας ομάδας, μιας επιχείρησης ή κοινωνίας οργανώνονται, επηρεάζουν και επηρεάζονται από το μορφικό πεδίο του συστήματος που ανήκουν και ταυτόχρονα αντλούν ή συμβάλλουν στη συλλογική μνήμη του συστήματος.

Η έννοια αυτή έχει αποτυπωθεί, με διαφορετικές ονομασίες (ενοποιημένο πεδίο, άτμαν κα), τόσο σε διάφορες ανατολίτικες φιλοσοφίες όπως είναι πως η yoga αλλά και σε  επιστήμες όπως η νευροφυσιολογία και η κβαντική φυσική.

Ο Maharisi Mahesh Yogi αναφέρει το άτμαν, το ενοποιημένο πεδίο συνείδησης,  που αποτελεί τη βαθύτερη πραγματικότητα και την αληθινή ταυτότητα των πάντων στη φύση ενώ στη νευροφυσιολογία σύμφωνα με τον Pim van Lommels  όλες οι πληροφορίες αποθηκεύονται  μη τοπικά ως κυματικές συναρτήσεις σε μη τοπικό χώρο, πράγμα που σημαίνει επίσης ότι όλες οι πληροφορίες είναι πάντα και παντού άμεσα διαθέσιμες. Ο David Bohm, ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς φυσικούς του 20^ου αιώνα,  ισχυρίζεται ότι το σύμπαν λειτουργεί σαν ένα μεγάλο κοσμικό ολόγραμμα του οποίου το κάθε τμήμα οποιουδήποτε αντικειμένου περιέχει το αντικείμενο στο σύνολό του, σε μικρότερη κλίματα.

Πώς γίνεται  μία αναπαράσταση στην πράξη;

Αρχικά είναι απαραίτητο να συλλέξουμε και να καταγράψουμε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες που έχουμε για το σύστημα. Αυτό γίνεται μέσω της συνεδρίας coaching.

Στη συνέχεια, έχοντας στη διάθεσή μας τις πληροφορίες και το αίτημα/στόχο του πελάτη  το σύστημα απεικονίζεται μέσω εκπροσώπων.

Οι εκπρόσωποι μπορεί να είναι είτε εθελοντές της ομάδας που συντονίζει ο Δρ. Μπουχέλος είτε στελέχη της εταιρίας πελάτη.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητή η διαδικασία δίνουμε το παράδειγμα μιας εταιρίας. Κατά την αναπαράσταση, ανάλογα με το θέμα που θέτει ο πελάτης, μπορεί να ζητηθεί από τους εθελοντές-εκπροσώπους να εκπροσωπήσουν στελέχη της εταιρίας (πχ ο CEO, ο Διευθυντής Πωλήσεων, άλλα στελέχη κλπ),  τις  σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ τους καθώς και άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως το όραμα της εταιρίας,  ανταγωνίστριες εταιρίες, νέες αγορές, πελάτες κα.

Κατά τη διάρκεια της συστημικής αναπαράστασης οι εκπρόσωποι, μέσω του ενοποιημένου πεδίου (unified field), αρχίζουν να αντλούν πληροφορίες για τα συναισθήματα, τα κίνητρα, τις σκέψεις των ατόμων ή των καταστάσεων που εκπροσωπούν. Επιπλέον, μπορούν να αντληθούν πληροφορίες για τις συνθήκες και τη δυναμική του ευρύτερου συστήματος που ανήκει η εταιρία (πχ τη συγκεκριμένη αγορά, τις συνθήκες ανταγωνισμού κλπ) .

Μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας ανιχνεύονται διάφορες προκλήσεις, θέματα διαχείρισης αλλαγών, επίλυσης συγκρούσεων,  το  πως αυτά επηρεάζουν με εμφανή ή μη τρόπο την πορεία της εταιρίας, το στόχο της, τη σχέση της με τους πελάτες/αγορά έτσι ώστε να δοθεί τελικά στον πελάτη μία προοπτική η οποία δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί με άλλο τρόπο.

Απώτερος σκοπός είναι πάντα και πάνω από όλα η ισορροπία του συστήματος/εταιρίας.

Η ευρεία εφαρμογή αυτής της μεθόδου σε πολλούς διαφορετικούς κλάδους και σε πολλά διαφορετικά επαγγέλματα καθιστά αδύνατο να δοθεί ένας και μόνο ορισμός ή μία ολοκληρωμένη περιγραφή. Η εμπειρία της συστημικής αναπαράστασης είναι βαθιά προσωπική αλλά η αποτελεσματικότητά της παραμένει αδιαμφισβήτητη.

Εργαλεία που χρησιμοποιούμε σε μία αναπαράσταση:

Ανάλογα με την κάθε περίπτωση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα παρακάτω εργαλεία:

• Θεραπευτικές φράσεις
• Συμβολικές κινήσεις και Τελετουργικά (Rituals)
• Συστημική αναπαράσταση χτισίματος ομάδας (team building constellation)
• Συστημική αναπαράσταση καθορισμού στόχων (Goal Setting Constellation)
• Το τρίγωνο της επιτυχίας (success triangle constellation)
• Τα πέντε επίπεδα της ίασης (5 levels of healing)\
• Τα τέσσερα επίπεδα της θεραπείας (4 levels of Treatment): Εξατομίκευση, ενσωμάτωση, Τοποθέτηση στον κόσμο, σκοπός της ζωής
• Διάγνωση και Θεραπεία έξι διαστάσεων του χώρου και του χρόνου (6-Dimensional Time & Space Diagnosis and Treatment)
• Διάγνωση και Θεραπεία οχτώ διαστάσεων του χώρου και του χρόνου (8-Dimensional Time & Space Diagnosis and Treatment)
• Ενοποίηση των τριών Dantien
• Συστημική αναπαράσταση προγόνων (ancestry constellation)
• Συστημική αναπαράσταση των οργάνων του σώματος
• MIT: Minimal Invasive Therapy Constellation
• Συστημική αναπαράσταση μηδενικού πεδίου (zero point field constellation)
• Συστημική αναπάρασταση των πέντε στοιχείων και των δώδεκα μεσημβρινών
• Διαλογισμοί
• Squats

Όλες οι παραπάνω τεχνικές και εργαλεία προσφέρονται και ως σεμινάρια σε coachers που θέλουν να εμπλουτίσουν και να εμβαθύνουν τη μέθοδό τους.

“…constellations produce an energy field. When you enter this field as a representative for a family member you behave and feel as though you belonged to it. […] In a constellation something profound is brought to the surface in a very simple way. Then solutions can be found with the love that has become visible, solutions that can have a healing effect in the soul – simply because a reality has been made visible.”

(Bert Hellinger, Systemic Constellations)